Vooruitkijken in waterbeheer: ontdek de watervraagprognosetool

Het belang van goede informatievoorziening wordt steeds groter in een veranderend klimaat en door hogere druk op het watersysteem. Waterbeheerders hebben niet alleen behoefte aan actuele data, maar vooral ook aan vooruitkijkende informatie om tijdig maatregelen te kunnen nemen. De watervraagprognosetool, ontwikkeld binnen het programma Slim Watermanagement (Slim WM), speelt hierop in. De tool is ontwikkeld door de Slim WM-regio’s IJsselmeergebied en Zoetwater Oost-Nederland. De watervraagprognosetool biedt inzicht in de verwachte watervraag tot zes weken vooruit. Ook geeft de tool inzicht in de watervraag van 2018 tot het afgelopen jaar. Daarmee ondersteunt de watervraagprognosetool zowel operationeel als strategisch waterbeheer.

Een tool voor en dóór waterbeheerders

De watervraagprognosetool is ontwikkeld in samenwerking met de waterschappen, Rijkswaterstaat en het KNMI. In co-creatie zijn de behoeften van gebruikers vertaald naar een praktisch instrument. Hydrologen leverden input voor de rekenmodellen, terwijl operators/gebiedsbeheerders meedachten over de gebruiksvriendelijkheid en toepasbaarheid in de dagelijkse praktijk. De tool is ontworpen om aan te sluiten bij de praktijk van het waterbeheer en biedt een eenduidig, beeldvormend inzicht bij de regionale droogte-overleggen (RDO’en):

• Regionale inzichten: de prognoses zijn opgedeeld per beheereenheid of peilgebied, afhankelijk van de regio en geven uitvoering aan de (regionale) verdringingsreeksen, zoals vastgelegd in de provinciale omgevingsverordeningen (POV’s).
• Meerdere scenario’s: gebruikers kunnen kiezen voor verschillende scenario’s (bijvoorbeeld droog of nat) op basis van KNMI-weersverwachtingen.
• Visueel en interactief: door de koppeling met kaarten en tijdreeksen kunnen gebruikers zowel het grote(re) plaatje als de details bekijken.
• Koppelbaar aan andere informatie: de tool sluit aan bij andere ontwikkelingen zoals de wateraanvoerprognoses.

Gebruik in de praktijk

Voor hydrologen biedt de tool een extra bron van informatie bij het opstellen van waterbalansen en het beoordelen van de watervraag. Operators gebruiken de tool om bij dagelijkse overleggen snel een beeld te krijgen van de verwachte vraag in de komende dagen. De prognose helpt om afwegingen te maken over verdeling van water bij schaarste. Een waterbeheerder bij een van de deelnemende waterschappen vat het als volgt samen: ‘Waar we eerder vooral keken naar de actuele situatie, zien we nu ook wat eraan zit te komen. Hierdoor kunnen we sneller in gesprek met buurwaterschappen of Rijkswaterstaat over inzet van wateraanvoer als onderdeel van de Verdringingsreeks’. De waterbeheerders kunnen de informatie ook benutten bij het afgeven van wateraanvoerverwachtingen voor de LCW-Droogtemonitor.

Slim Watermanagement

De watervraagprognosetool is een belangrijk hulpmiddel voor Slim WM. Slim WM richt zich onder andere op het verbeteren van de informatievoorziening tussen waterbeheerders, zodat het waterbeheer beter en sneller op elkaar afgestemd kan worden. Door informatie vanuit verschillende bronnen samen te brengen – zoals wateraanvoer, waterstanden én watervraag – ontstaat een integrale kijk op het systeem. De tool maakt gebruik van gedeelde data en is beschikbaar voor alle betrokken partijen. De tool is ook in 2025 weer beschikbaar voor waterbeheerders in heel Nederland (zie ook het nieuwsbericht ‘Gereed voor 2025 en toekomstperspectief’).