Waterschap- en RWS-ambassadeur voor governance Slim Watermanagement

Momenteel vindt de herijking van de deltabeslissingen plaats, die de basis vormen voor het waterbeleid en de uitvoeringsmaatregelen. De geactualiseerde deltabeslissing Zoetwater introduceert twee veranderingen voor Slim Watermanagement. Ten eerste gaan we via Slim Watermanagement de nieuwe zoetwaterstrategie voor het hoofdwatersysteem operationaliseren. Ten tweede verbreedt Slim Watermanagement op advies van de Beleidstafel droogte de scope naar nationaal niveau met een landsdekkend informatiesysteem en landelijke afstemming van de regionale redeneerlijnen. De huidige werkwijze, waarbij regio’s vanuit regionale kennis voorstellen doen voor maatregelen in hun regio, wordt dan aangevuld met voorstellen vanuit een landelijk perspectief. Zo behouden we de kracht van regionale inbedding en wordt al die inbreng mede benut voor het nationaal perspectief. Twee gedreven ambassadeurs vanuit het bestuurlijk platform zoetwater helpen in de verandering.

Het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) beslist over de herijking van de deltabeslissing Zoetwater en de benodigde randvoorwaarden zoals financiering en verantwoordelijkheden om de beslissing uit te kunnen voeren. Hoofingenieur-directeur Theo van de Gazelle (Rijkswaterstaat) en dijkgraaf Jeroen Haan (Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden) zitten in het Bestuurlijk Platform Zoetwater. Zij zijn namens respectievelijk Rijkswaterstaat en de waterschappen de ambassadeurs voor Slim Watermanagement. Hiermee borgen zij succesvolle samenwerking tussen de verschillende overheden in zowel droge als natte perioden voor een objectieve, zo goed mogelijke verdeling van het water. Ambassadeurs Theo en Jeroen zorgen voor de voorbereiding zodat de discussie over de governance in het BPZ dit najaar kan worden gevoerd.

'Waterbeheer doe je samen'

'Waterbeheer doe je samen', zeggen Jeroen en Theo. Uit dat gezamenlijke motto spreekt eensgezindheid. 'Ook het ontwerpen van de governance doe je dus samen. Wat de opgave zo complex maakt is dat het water in Nederland één systeem vormt waar verschillende waterbeheerders wat over te zeggen hebben', stelt Theo. 'Al die verschillende overheden moeten het met elkaar doen. Ook als het spannend is en je elkaar moet helpen waarbij de één wat moet doen of laten voor de ander. Hierdoor kunnen soms bestuurlijke dilemma’s ontstaan die we in goede banen moeten leiden.'

In praktijk werk dat goed, stelt Jeroen. 'In het dagelijkse werk weten waterbeheerders elkaar goed te vinden. En tijdens crises hebben we een strikte structuur waarin we besluiten nemen. Ook in bijzondere situaties, zoals de droge zomers van 2018 en 2019, vinden we elkaar maar daar kan onze samenwerking nog verbeteren. Dat is de kern van wat we met Slim Watermanagement nu proberen te bereiken: zulke goede afspraken met elkaar maken, dat gezamenlijk waterbeheer ook in de situaties die tussen een crisis en het dagelijks beheer in zitten, vanzelfsprekend goed gaat.'

Moeilijke besluiten

In de tweede planperiode van Slim Watermanagement is behoefte aan meer houvast en aan besluitvorming die de regionale- én de landelijke belangen in samenhang reflecteert. Zorgen dat landelijke strategische zoetwaterbuffers op orde zijn en het water regionaal terecht komt waar dat het hardst nodig is. 'Dat is de aanleiding voor deze structuurwijziging naar een meer landelijke aanpak', vertelt Theo. 'Als meerdere partijen samen een beslissing nemen over de waterverdeling, moet er iemand zijn die, objectief alle belangen wegend, de knoop doorhakt. Wij, ambassadeurs, gaan ervoor zorgen dat die gesprekken in harmonie plaatsvinden en moeilijke besluiten genomen kunnen worden. Er zijn allerlei belangen, een volledig pijnloos besluit bestaat niet.'

Doorontwikkeling van wat al zo goed gaat

De ambassadeurs Slim Watermanagement leggen hun oor goed te luisteren in het proces richting een nieuwe governance. 'Wij faciliteren de besluitvorming', zegt Jeroen. 'Wij gaan niet zeggen hoe het allemaal moet. Maar we gaan met waterbeheerders in gesprek om te helpen die governance te ontwerpen die nodig is.' Theo: 'We moeten elke keer scherp hebben waar de knelpunten zitten en daar een zo goed mogelijk, objectief antwoord op vinden.'

Jeroen: 'In de praktijk gaat al heel veel goed. We zijn een paar keer langs het randje gegaan en toen hebben we het dankzij de waterbeheerders in de hand gehouden. Wij willen daarbij nu iets meer houvast en hulp bieden. We hoeven niet van een 4 een voldoende te maken, eerder is het doel van een 7 een 8 of 9 te maken. Het draait om de doorontwikkeling van dat wat al zo goed gaat.'

De drive: water verbindt

Dat de klik er tussen de twee ambassadeurs is, was meteen helder bij het startgesprek. 'Jeroen en ik hebben echt de drive om de mensen in het veld hun werk nóg beter en effectiever te laten doen', aldus Theo. 'Dat wij, als vertegenwoordigers van twee verschillende (mede)overheden van nature al zo op één lijn zitten, zegt veel en biedt vertrouwen voor de toekomst van het waterbeheer.' Jeroen: 'Een tijdje geleden hadden we in het Bestuurlijk Platform Zoetwater een lastige kwestie. We mopperen dan niet, maar pakken even de telefoon. We vinden elkaar moeiteloos en willen dezelfde kant op.' Theo vindt dat mooi, maar ook logisch. 'Water verbindt. Het verbindt de mensen van Slim Watermanagement, het verbindt Jeroen en mij en alles en iedereen die met water te maken heeft. Zonder water kunnen we niet. Dat is de drijfveer, ook in de komende planperiode.'