Slim Watermanagement 2.0: van pionieren naar praktijk

De voorbereiding op de tweede planperiode vordert gestaag. Dat moet ook wel, want het is natuurlijk al bijna 2022. Bas de Jong, programmamanager van Slim Watermanagement, vertelt dat er dit jaar hard is gewerkt. ‘Niet alleen aan de voorbereidingen voor de tweede planperiode overigens. We zitten ook in het laatste jaar van de eerste planperiode. Het reguliere werk loopt dus gewoon door en daar besteden we uiteraard ook een groot deel van onze tijd aan.’

Veel mensen betrokken bij de voorbereidingen

Over de voorbereidingen op Slim Watermanagement 2.0 zegt Bas: ‘We werken hard aan het plan van aanpak voor de tweede planperiode. Dit bestaat eigenlijk uit een set aan plannen van alle regio’s en van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN), een nieuwe speler binnen Slim WM die gaat bijdragen aan de regio-overstijgende aanpak. Daarnaast leveren we een plan van aanpak op voor de informatievoorziening Slim WM, voorheen het landsdekkende informatiesysteem genoemd. Bovenop al deze plannen komt een overkoepelend parapluplan – een soort samenvatting van alle plannen, voorzien van context en samenhang en informatie over organisatie en sturing.’ Frank Fokkema, beleidsadviseur hydrologie bij Waterschap Drents Overijsselse Delta en als kernteamlid Slim WM 2.0 betrokken bij het parapluplan, vertelt dat er veel mensen betrokken zijn bij de voorbereidingen. ‘Elke Slim Watermanagementregio heeft in projectgroepen gewerkt aan hun eigen plan van aanpak. Dan kom je al snel uit op een man of vijftig.’ Bas vult aan: ‘Daarnaast zijn er natuurlijk regio-overstijgende overleggen en overleggen op directeursniveau waar de diverse plannen zijn langsgekomen en besproken. Want naast het betrekken van collega’s op de werkvloer in de regio’s zelf is het ook zaak dat de plannen op management- en bestuurlijk niveau bekend zijn.’

Verrassingen voorkomen

Bas vertelt dat ook het DG Water en Bodem – als opdrachtgever – en het Bestuurlijk Platform Zoetwater (BPZ) al in een vroeg stadium bij het parapluplan zijn betrokken. ‘Het DG Water en Bodem en het BPZ hebben de 50%- en 80%-versie van het parapluplan inmiddels akkoord bevonden. Nu werken we aan de 99%-versie, waarin we ten opzichte van de 80%-versie onder andere de paragraaf over de financiën en capaciteit vullen. Ook deze versie gaat weer langs het DG Water en Bodem en het BPZ. Het is de bedoeling dat het DG Water en Bodem in het eerste helft van 2022 opdracht verleend aan  Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaatonderdeel Water, Verkeer en Leefomgeving (RWS WVL) neemt namens alle waterbeheerders de opdracht aan en levert het programmamanagement. Dit betekent feitelijk dat RWS WVL wordt benoemd als budgethouder en penvoerder, maar dat de waterbeheerders – Rijkswaterstaat én de 21 waterschappen inclusief de WMCN-samenwerking – gezamenlijk aan de lat staan voor de uitvoering van Slim Watermanagement in de komende zes jaar.’

Enorme stappen gezet

De tweede planperiode gaat zoals gezegd van start in 2022 en loopt tot en met 2027. ‘Daarna stopt Slim Watermanagement als programma’, aldus Bas. ‘Dit betekent dat we de komende jaren aan de slag gaan om het gedachtegoed van Slim Watermanagement echt te laten landen in het reguliere werk. Dat wordt een mooie uitdaging.’ Frank geeft aan vertrouwen te hebben dat dit gaat lukken. ‘We hebben in de eerste planperiode enorme stappen gezet, bijvoorbeeld op het gebied van samenwerking. Zo is mijn eigen netwerk echt enorm gegroeid. Ik heb veel meer zicht op wat er in mijn regio en daarbuiten gebeurt. Ik stel makkelijker vragen aan collega’s bij Rijkswaterstaat en andere waterschappen; we weten elkaar gewoon veel beter te vinden.’ Daar is Bas het mee eens: ‘Slim Watermanagement is oorspronkelijk gestart als innovatie. Het was echt pionieren in de beginjaren. Het is mooi dat we nu in de tweede planperiode de slag gaan maken naar het toepassen van Slim Watermanagement in de dagelijkse praktijk.’

Landsdekkende informatievoorziening

Het parapluplan voor de tweede planperiode vormt de basis voor de stap van pionieren naar praktijk. Bas: ‘Het plan rust op twee pijlers: samenwerking én instrumenten. In beide onderdelen steken we de komende jaren tijd en energie.’ Frank vult aan: ‘Een van die instrumenten is het landsdekkende informatiesysteem, dat ons landsdekkende informatie moet gaan geven over het hele watersysteem. Dat gaat ons enorm helpen in het verankeren van Slim Watermanagement in ons reguliere werk.’ Bas is het daarmee eens. ‘Als het goed is, krijgen we hiermee realtime inzicht in de actuele situatie en daarmee ook inzicht in hoe het watersysteem functioneert. Wel ben ik heel benieuwd naar hoe het informatiesysteem eruit gaat zien en welke functionaliteiten het zal bevatten. Belangrijk is ook dat we iedereen goed meenemen in het ontwikkelingsproces, zodat we geen valse verwachtingen wekken.’ Bas vertelt dat Rijkswaterstaat en de waterschappen daarnaast werken aan een samenwerkingsovereenkomst op het gebied van informatievoorziening. ‘Zo willen we voorkomen dat we een prachtig product ontwikkelen dat na 2027 niet meer wordt gebruikt omdat er niets geregeld is qua continuïteit. Met een samenwerkingsovereenkomst willen we zorgen voor commitment, ook na 2027.’

Soepele overgang

Wanneer zijn Bas en Frank tevreden? ‘Ik ben tevreden als we eind 2027 mooie resultaten hebben geboekt, zoals een werkend informatiescherm en goede redeneerlijnen’, stelt Bas. ‘Daarnaast hoop ik dat de overgang naar 2028 – als Slim Watermanagement tot het reguliere werk gaat behoren – soepel verloopt.’ Frank is het daarmee eens en zegt met name benieuwd te zijn naar het informatiescherm: ‘Ik zou wat dat betreft tevreden zijn als zowel Rijkswaterstaat als de waterschappen zeggen dat dit een goed product is waar ze op kunnen voortbouwen. Waardoor ze het ook in 2028 en daarna blijven gebruiken.’ Bas plaatst de kanttekening dat het niet de bedoeling is om puur te focussen op de te ontwikkelen instrumenten. ‘Los van de instrumenten draait het bij Slim Watermanagement om samenwerking. Ik hoop dan ook dat eind 2027 nog veel meer mensen dan nu inzien dat samenwerking enorme meerwaarde oplevert voor het waterbeheer in Nederland.’

Eerder vertelden Ciska Blom (Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden) en Kirsten van Dijk (Rijkswaterstaat) over de totstandkoming van de tweede planperiode van Slim Watermanagement. Benieuwd naar hun verhaal? Lees dan hier het artikel.