Redeneerlijnen ZON: eenheid in handelen

In de Slim WM-regio ZON beschikten de waterbeheerders al over redeneerlijnen voor wateroverlast en watertekort. Maar er was behoefte aan een update, zo vertellen Tom Grobbe en Frederik de Raat. ‘Het landelijke project ‘Afgestemde redeneerlijnen Slim Watermanagement’ heeft dit gefaciliteerd’, legt Frederik uit. ‘Hierdoor past onze redeneerlijn nu goed in de gehele set redeneerlijnen, qua inhoud, opbouw en uitstraling.’

Scenario’s doorleven

Voor de actualisatieslag zelf werden werksessies georganiseerd met de betrokken waterschappen (Vechtstromen, Rijn en IJssel, Drents Overijsselse Delta en Vallei en Veluwe), Rijkswaterstaat en de provincie Overijssel. De sessies werden begeleid door het uitvoerende consortium HydroLogic, Infram en Goswin ITP. ‘Tijdens de sessies zoomden we telkens in op een ander deelgebied van onze regio, waarbij we verschillende scenario’s met elkaar doornamen’, vertelt Frederik. ‘Als waterbeheerders kregen we dan de vraag wat we in zo’n scenario op een bepaald moment zouden doen. Ook werd er gevraagd hoeveel rek er dan nog in het systeem zat en of het ook anders zou kunnen en waarom. Door met elkaar zo’n scenario te doorleven, snap je nog beter waarom je collega-waterbeheerders op een bepaalde manier handelen en welke belangen er dan meespelen. Dit helpt ook weer in de samenwerking.’

Bevestiging van wat er al was

Tom vertelt dat tijdens de sessies vooral getoetst is of het handelen in de Slim WM-regio bij wateroverlast en watertekort nog actueel was. ‘Hebben droge zomers ons bijvoorbeeld inzichten en handelingsperspectieven gegeven die nog niet verwerkt waren in de redeneerlijnen?’ Tijdens de werksessies bleek het zoals verwacht om actualisaties te gaan. ‘We hoefden de redeneerlijnen gelukkig niet volledig te herschrijven’, aldus Tom. Frederik vult aan: ‘Het was meer een bevestiging: dat wat er al was, was al heel goed. En, heel belangrijk: de kennis in de hoofden van medewerkers staat nu in geactualiseerde vorm op papier. Die schat aan kennis en ervaring loopt straks niet naar buiten weg als medewerkers met pensioen gaan.’

IJsberg aan kennis en ervaring

Dat is ook wat Tom als een van de belangrijkste inzichten meeneemt: ‘Die kennis en ervaring is een soort ijsberg. Als je wat verder van het operationele waterbeheer afstaat, zie je alleen het topje ervan. Maar de meeste kennis zit onder water, aan de onderkant van de ijsberg. Die blijft vaak onzichtbaar, want die zit in de hoofden van mensen. Dat is een enorme kracht, maar het maakt ons ook kwetsbaar als mensen uitstromen doordat ze met pensioen gaan of een andere baan vinden. Door samen met elkaar zo’n redeneerlijn te actualiseren, maken we deze kennis expliciet en leggen we het vast.’ Gevraagd naar zijn opvallendste inzicht, noemt Frederik de peilhandhaving in de regio. ‘Bij het schutten kan het peil op sommige plekken wel zo’n 10 centimeter schommelen, terwijl de marge van het peilbeheer ongeveer 15 centimeter is. Als je dan maatregelen bedenkt zoals het tijdelijk ophogen of laten uitzakken van het peil, ziet dat er op papier goed uit: er is immers 15 centimeter marge. Maar dat blijkt in de praktijk toch een stuk ingewikkelder. Dit benadrukt opnieuw het belang van de redeneerlijnen én de actualisatie die we hebben doorgevoerd.’

Waardevol naslagwerk

Een andere bevinding van de actualisatieslag is volgens Frederik en Tom dat de redeneerlijnen op dit moment al een goede weergave zijn van het handelen in de aanloop naar wateroverlast en watertekort in de regio. ‘De actualisatie helpt ons vooral om het operationele waterbeheer samen nog beter vorm te geven’, geeft Frederik aan. ‘Ook voor collega’s die iets verder van de dagelijkse praktijk afstaan en er niet dagelijks mee werken, is het een waardevol naslagwerk.’ Allebei vinden ze het dan ook belangrijk dat de redeneerlijnen actueel blijven én blijvend de basis vormen voor het handelen in hun Slim WM-regio. ‘We willen het actueel houden van de redeneerlijnen vast onderdeel maken van ons reguliere werkproces’, vertelt Tom. ‘Het streven is om twee keer per jaar te bekijken of er nieuwe inzichten zijn. Zo blijft het een levend document. Om die nieuwe inzichten op te halen, willen we aansluiten bij de halfjaarlijkse overleggen van het regionaal droogte-overleg (RDO).’ Hebben ze tot slot nog tips voor andere Slim WM-regio’s? ‘Houd het simpel’, zegt Frederik. ‘Laat de actualisatie meeliften in overleggen waar de juiste kennis al aan tafel zit, zodat je deze kennis direct goed benut en vastlegt. Het mes snijdt dan aan twee kanten.’

De komende jaren publiceren we een reeks artikelen, waarin we de regiovertegenwoordigers binnen het project ‘Redeneerlijnen Slim Watermanagement’ aan het woord laten. Zij schetsen in deze artikelen een beeld van de ontwikkelingen binnen de regio.