Pilot Noord-Brabant

Wat verstaat u onder slim watermanagement?
Mark van de Wouw: ''Met slim watermanagement willen we het water in hele droge of natte tijden beter verdelen over de gebieden van de verschillende waterbeheerders. Ofwel: het waterbeheer optimaliseren tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. De gedachte daarbij is dat we het hele regionale watersysteem beheren alsof we één waterbeheerder zouden zijn. Als er bijvoorbeeld in het ene gebied veel regen is gevallen en in een ander gebied niet, kun je overtollig water uit het eerste gebied bergen in het andere gebied. Het is eigenlijk heel logisch, maar vereist wel dat beheerders afspraken maken over maatregelen en eventuele schade.”

Wat houdt de pilot Noord Brabant in?
De pilot richt zich op hoogwaterproblematiek in Brabant en met name op afspraken die er zijn tussen waterschappen en Rijkswaterstaat. Voor waterschappen is het belangrijk om af te spreken hoeveel water zij kunnen afvoeren op de kanalen van Rijkswaterstaat, zodat ze de kans op wateroverlast in hun gebieden kunnen verkleinen. Voor Rijkswaterstaat is het zaak dat de waterstanden op de kanalen niet zo hoog oploopt, dat de scheepvaart moet worden stilgelegd. Daarbij speelt de vraag hoeveel water de waterschappen in hun bergingsgebieden kunnen bergen. Je zoekt naar een optimum, waarbij de totale schade zo laag mogelijk is.

"Vroeger waren de afspraken in waterakkoorden gegoten, waarin getallen stonden genoemd, waaraan iedereen zich moest houden. Waterschap de Dommel bijvoorbeeld moest water afvoeren op het Wilhelminakanaal, maar mocht geen druppel op de Zuidwillemsvaart lozen. Voor Waterschap Aa en Maas gold het omgekeerde. Maar als zich nu een situatie voordoet dat je wateroverlast kunt voorkomen door water op het andere kanaal af te voeren, waarom zou dat dan niet mogen? In de praktijk gebeurde dat trouwens soms al, maar ad hoc en zonder dat alle betrokken beheerders daar samen afspraken over maakten.''

Wat levert het concreet op?
''We zijn ervan overtuigd dat door samenwerking de kans op calamiteiten, en daarmee de kans op schade, kleiner wordt. In de praktijk betekent dat, dat mensen die in bergingsgebieden wonen of mensen die mogelijk met overstromingen vanuit beken of kanalen te maken kunnen krijgen, minder vaak te maken krijgen met wateroverlast. En behalve veel ellende, bespaart dat de maatschappij ook geld.''

Wat is de stand van zaken?
''We hebben deze pilot vanuit de inhoud opgezet, met de mensen op de werkvloer. Dat heeft nu al tot resultaat dat we op ambtelijk niveau nauwer samenwerken, informatie delen en samen keuzes voorleggen aan de bestuurders. Ter ondersteuning hiervan is er een 'beslissingondersteunend systeem (BOS)'' ontwikkeld. Dat voorspelt de omvang en het moment van hoogwater voor het gezamenlijke beheergebied en maakt het effect van eventuele maatregelen inzichtelijk. Sommige medewerkers hebben een speciale opleiding gevolgd; zij doen nu ervaring op met het systeem.''

Wat moet er nog gebeuren? 
''We zitten nu in de 'governance fase', waarin er op bestuurlijk niveau afspraken moeten worden gemaakt. Dat is lastiger dan gedacht. Want: wie is er precies verantwoordelijk voor welke opgetreden schade? Gelukkig omarmen de bestuurders ons initiatief en staan ze volledig achter de filosofie van Slim Watermanagement. We werken dit nu verder uit en besteden ook aandacht aan juridische en financiële aansprakelijkheid. Als het BOS operationeel is en er bestuurlijke afspraken zijn gemaakt? Dan gaan we slim watermanagement in de praktijk toepassen om de hoogwaterproblematiek in Noord-Brabant in goede banen te leiden.''

Bekijk hier de korte film over Slim Watermanagement in de regio Zuid-Nederland.