Effectieve samenwerking in ARK/NZK tijdens droogte 2018

RWS WNN monitorde in de droge zomer (samen met RWS MNN) van 2018 onder meer de verzilting: het landinwaarts oprukken van zout in het Noordzeekanaal en Amsterdam-Rijnkanaal. Wanneer zout te ver landinwaarts trekt, is dit ongunstig voor de natuur, landbouw en drinkwaterwinning. Om (dreigende) verzilting tegen te gaan moet het water strategisch worden verdeeld. Daarin trekken in de regio Amsterdam-Rijnkanaal/Noordzeekanaal de waterbeheerders samen op. Waternet is de uitvoerende organisatie van onder andere waterschap Amstel, Gooi en Vecht en gemeente Amsterdam. Waternet ziet toe op de waterkwaliteit van een aantal hoogwaardige natuurgebieden zoals het Naardermeer en de Loosdrechtse Plassen.

Het bellenscherm in werking

'We weten elkaar te vinden'

Dankzij Slim Watermanagement konden de waterbeheerders effectief samenwerken tijdens de droogte. 'We kennen elkaar en elkaars systeem en weten elkaar goed te vinden', aldus Cristel de Zwaan. 'Als je weet hoe andermans watersysteem werkt, kan je elke situatie beter in perspectief plaatsen.' Ook de producten waar waterbeheerders dankzij Slim Watermanagement samen aan werken sorteren hun effect. 'Door informatieschermen ben je goed op de hoogte van wat er bij andere waterbeheerders speelt. Je kan over de beheergrenzen heen kijken. Ook hebben we samen redeneerlijnen opgesteld die we vorig jaar hebben geüpdatet. Die bieden een goed handelingsperspectief voor situaties van droogte of hoogwater.'
 
Hilga Sikma zag de voorbije jaren een enorme verbetering in samenwerking tussen verschillende waterbeheerders. 'Vroeger keken RWS en waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) voornamelijk naar hun eigen watersysteem. Juist omdat AGV in open verbinding staat met het water van het Rijk (zoals Amsterdam-Rijnkanaal en Noordzeekanaal) is het waardevol om goed te weten wat daar gebeurt en samen besluiten te nemen in een crisissituatie.' Dat uitte zich vorig jaar onder andere in het feit dat RWS WNN en Waternet in korte tijd een afgestemde strategie naar de Landelijke Commissie Waterverdeling (LCW) konden sturen. Vroeger deden waterbeheerders apart van elkaar studies, nu trekken ze daarbij samen op, zijn ze samen opdrachtgever en onderschrijven ze samen de resultaten.

Bellenscherm

Gevraagd naar succesvolle maatregelen tijdens de droogte in 2018, noemen Cristel en Hilga allebei het bellenscherm bij Zeeburg. Het bellenscherm is een constructie die bestaat uit buizen met gaatjes die op de bodem van het kanaal liggen. Doordat lucht door de gaatjes wordt geperst, ontstaat een scherm van luchtbellen. Die zorgen ervoor dat het zoute water omhooggaat en zich mengt met zoetwater. Zo kan er meer zout water met de gebruikelijke waterafvoer naar zee worden teruggevoerd, in plaats van dat er meer zout water via de bodem verder het Amsterdam-Rijnkanaal opstroomt.

'RWS heeft het bellenscherm bij gemaal Zeeburg geplaatst. Samen met Waternet hebben we toegang gehad tot dat terrein', aldus Cristel. Hilga: 'Dat heeft hartstikke goed gefunctioneerd en de ergste verzilting tegengegaan.'

Doorontwikkeling informatieschermen

Volgens Cristel onderstreepte de droge zomer de enorme behoefte aan data. 'Als een waterschap aan onze wateren een bepaalde hoeveelheid onttrekt, moeten wij diezelfde hoeveelheid inlaten, en daarbovenop de hoeveelheid die nodig is om het zout terug te dringen. Vorig jaar zomer hebben we er wat belrondjes aan gewijd, om daarvan op de hoogte te zijn. We moeten die informatieschermen verder optimaliseren, en goed weten hoe we de benodigde informatie eruit halen.'

Hilga stelt dat er de voorbije jaren in het delen van informatie veel stappen zijn gezet. 'Hoe meer we met elkaar delen, hoe minder vragen je hebt. Daarom willen we een extra tabblad over droogte toevoegen. Je hebt metingen over de stand van zaken nodig op dagelijkse basis. Hoeveel water stroomt er door het systeem? Hoe hoog is het zoutgehalte, enzovoort. Van zo’n extra 'droogtetabblad' is de eerste versie komende zomer af.'